0
0
0
0
Những thay đổi về dinh dưỡng của người cao tuổi có thể ảnh hưởng tới cơ chế hấp thu các chất trong thực phẩm cũng như khẩu vị ăn. Do đó, bước xây dựng một chế độ ăn uống hợp lý cho người già cực kỳ quan trọng và phải hết sức chú ý. Bên cạnh việc bổ sung thực phẩm chứa đầy đủ vitamin, cần phải chú ý hạn chế những món ăn chứa nhiều dầu mỡ, chất kích thích. Hoặc cần đa dạng hóa các món ăn để kích thích khẩu vị, bổ sung sữa, sản phẩm từ hạt và tránh các thực phẩm quá cứng và khó tiêu hóa. Bác sĩ Trần Thị Minh Hạnh sẽ có một số lưu ý trong việc xây dựng chế độ ăn uống cho người cao tuổi trong bài viết sau.
Mục Lục
Các thực phẩm tốt cho sức khỏe người già
Tiến sĩ, bác sĩ Trần Thị Minh Hạnh, Phó giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM cho biết. Quá trình lão hóa thường đi kèm với giảm nhu cầu năng lượng. Do giảm hoạt động thể lực và giảm chuyển hóa cơ bản. Theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng quốc gia. Nhu cầu năng lượng ở người trên 60 tuổi là 1.900 kcal với nam và 1.800 kcal với nữ.
– Cần ăn đa dạng thực phẩm để nhận được nhiều loại dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Đảm bảo đủ năng lượng, cân đối đầy đủ các chất, phân bố bữa ăn hợp lý
– Chọn gạo mềm, dẻo, không xát quá trắng. Trong chế độ ăn hàng ngày nên giảm cơm và dùng thêm các loại ngô, khoai
– Bảo đảm đủ chất đạm. Nên ăn cá nhiều hơn thịt. Mỗi tuần nên ăn ít nhất 3 lần cá và không ăn quá 3 quả trứng. Nên tăng sử dụng đạm thực vật như đậu hũ, tàu hũ ky, sữa đậu nành, các loại đậu đỗ…
– Thường xuyên uống sữa, chọn loại giảm béo, ít đường để bổ sung canxi đề phòng loãng xương. Có thể chọn sữa chua sẽ dễ tiêu hóa hơn.
– Tăng cường sử dụng thực phẩm giàu chất chống oxy hóa (vitamin C, vitamin E, beta-caroten) có trong rau quả tươi; nhiều màu sắc
– Uống đủ nước, khoảng 6-8 ly mỗi ngày. Chú ý uống nước thường xuyên dù không khát, nhất là vào mùa hè.
Người già cần hạn chế những thực phẩm sau
– Hạn chế mỡ động vật, nên ăn nhiều cá, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt.
– Hạn chế thực phẩm nhiều đường ngọt, kể cả mật ong.
– Ăn muối vừa phải, giảm gia vị mặn (muối, nước tương, nước mắm). Hạn chế thực phẩm mặn như khô, mắm, thức ăn kho mặn…
– Hạn chế thức uống có cồn.
– Ăn đa dạng nhiều loại trái cây nhiều màu sắc. Riêng với trái cây ngọt chỉ nên ăn vừa phải. Nên ăn cả trái sẽ giúp nhận được nhiều chất xơ hơn là chỉ ép lấy nước.
Nguyên tắc dinh dưỡng cho người cao tuổi
Nguyên tắc
- Khẩu phần ăn đủ nhu cầu và cân đối các chất dinh dưỡng. Gồm: Chất đạm, béo, tinh bột, vitamin, khoáng chất, nước và chất xơ;
- Chế biến thức ăn dễ tiêu hóa, nên có món canh trong bữa ăn;
- Không bỏ qua bất kỳ bữa ăn nào trong ngày;
- Có kế hoạch về thực đơn, theo dõi, đánh giá bữa ăn;
- Theo dõi cân nặng, vòng eo, tỷ lệ mỡ cơ thể.
Về khẩu phần ăn
So với người 25 tuổi, nhu cầu năng lượng của người 60 tuổi giảm 20%, người trên 70 tuổi giảm 30%. Theo khuyến nghị cho người Việt Nam, cần duy trì nhu cầu năng lượng cho người cao tuổi là 1700-1900 calo/người/ngày. Về tỷ lệ các nhóm chất, năng lượng từ ngũ cốc chiếm 68%; chất béo chiếm 18% và chất đạm cung cấp 14% tổng nhu cầu năng lượng trong khẩu phần ăn hằng ngày. Việc điều chỉnh chế độ ăn cho người cao tuổi cần đảm bảo hợp lý; duy trì chỉ số BMI ở mức khỏe mạnh là 18,5 – 22,9.
Về tinh bột, chất đạm, chất béo và muối
- Tinh bột: Nên ăn ở mức độ vừa phải. Mỗi bữa người cao tuổi chỉ nên ăn 1 – 2 bát cơm, ăn thêm khoai, sắn củ để cung cấp chất xơ ngăn ngừa táo bón.
- Chất đạm: Nhu cầu protein của người cao tuổi trung bình ở khoảng 60 – 70g/ngày. Trong đó đạm động vật chiếm 30% lượng protein nạp vào cơ thể. Người cao tuổi nên giảm ăn thịt đỏ, tăng cường nhóm thực phẩm giàu canxi (cá, tôm, cua). Và protein thực vật (đỗ, vừng, lạc, đậu phụ,…).
Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn uống cho người cao tuổi
– Tránh thức ăn bị mốc vì có thể chứa aflatoxin gây ung thư gan.
– Không đun chất béo ở nhiệt độ cao để phòng ngừa chất béo dạng trans gây nguy hiểm.
– Thay cách chế biến chiên, xào bằng luộc, hấp.
– Hạn chế thịt muối xông khói, phơi khô…
– Hạn chế các chất gây ô nhiễm, rửa sạch rau quả nhiều lần, gọt vỏ khi ăn.
Ngoài chế độ ăn uống hợp lý, người cao tuổi cần vận động vừa sức, thường xuyên để giúp tăng tuần hoàn máu, ăn ngon miệng, chắc xương, hạn chế mất khối cơ, giảm táo bón, rèn luyện trí não.
